Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), genellikle dikkat eksikliği ve dürtüsellikle birlikte görülen bir davranış bozukluğudur. Bu durum, özellikle çocukluk çağında sıkça karşılaşılan ve dikkatle ele alınması gereken bir konudur.
Ancak, yetişkinlikte de hiperaktivite belirtileri ortaya çıkabilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Hiperaktiviteye sahip olup olmadığınızı anlamanın bazı yolları vardır:
Belirtilerin Farkında Olun: Hiperaktivite belirtileri genellikle dikkat eksikliği, sürekli hareketlilik, sık sık konuşma, odaklanma güçlüğü, sabırsızlık gibi davranışlarla kendini gösterir. Bu belirtileri kendinizde ya da çocuğunuzda fark ediyorsanız, bir uzmana danışmanız önemlidir.
Dikkat eksikliğinin belirtileri arasında,
- kolayca dikkatin dağılması,
- görevleri tamamlamakta zorlanmak,
- detayları gözden kaçırmak,
- işleri düzenlemede ve sırayla yapmakta güçlük,
- işleri başlatmada veya bitirmede zorlanmak,
- dinleme konusunda güçlük,
- bir işi bitirmeden diğer işlere geçmek vardır.
Hiperaktivite belirtileri,
- fazla hareketli olmak,
- sessizce durmakta zorlanmak,
- sabırsız olmak,
- dik oturmada zorlanmak,
- hareket etmeden uzun süre kalamamak,
- gereksiz yere konuşmak,
- sürekli olarak el veya ayaklarını oynatmak,
- koşma veya tırmanmaya eğilimli olmaktır.
Dürtüsellik belirtileri ise,
- bekleme sırasında zorlanmak,
- başkalarının sözünü kesmek ve düşünmeden konuşmak,
- davranışlarının sonuçlarını düşünmeden hareket etmek,
- tehlikeli durumlarda risk alma eğiliminde olmak,
- ilişkilerde sıkça sorun yaşamak şeklindedir.
Geçmişe Yönelik Değerlendirme: Hiperaktivite teşhisi koymak için genellikle kişinin geçmiş davranışlarına yönelik değerlendirmeler yapılır. Bu nedenle, çocukluk çağındaki davranışlarınızı hatırlamak ve bu konuda aile üyeleri veya yakın çevrenizden bilgi almak faydalı olabilir.
Günlük Yaşamda Zorluklar: Hiperaktivite, günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. Okul veya iş performansında düşüş, ilişkilerde sorunlar, organizasyon ve zaman yönetimi zorlukları gibi durumlar hiperaktivitenin belirtileri olabilir.
Nedenler arasında,
- düşük doğum ağırlığı,
- olumsuz ekonomik şartlar,
- çocukluk döneminde beyin hasarı,
- gebelikte annenin sigara içmesi,
- gebelikte annenin uyuşturucu kullanması,
- gebelik sırasında maruz kalınan toksinler,
- annenin gebelikte bazı ilaçları kullanması,
- beyinde bazı kimyasal maddelerin (dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi) düzgün işlev göstermemesi,
- beyindeki sinir ağları arasındaki sinyal iletiminin bozulması vardır.
Uzman Görüşü Alın: Hiperaktiviteyi doğru şekilde tanımlamak ve teşhis etmek için uzman bir psikolog veya psikiyatristten yardım almak önemlidir. Uzman, belirtileri detaylı bir şekilde gözlemleyerek ve gerekirse testler yaparak doğru teşhisi koyabilir.
Tedavi Seçenekleri Hakkında Bilgi Edinin: Hiperaktivite genellikle davranış terapileri, ilaç tedavileri veya bir kombinasyonuyla yönetilir. Hangi tedavi yönteminin en uygun olduğunu belirlemek için uzman görüşü almak önemlidir.
